Tháng bảy trên bản làng quê hương

Ta sơ ý chạm nhẹ vào tháng bảy
Nắng hờn ghen lăn trên ngõ khô cong
Trời bất ngờ đổ những hạt long tong
Mưa dâng trắng lao xao ngày cuối hạ.

Chạm tháng bảy, sắc cầu vồng đến lạ
Bắc bao giờ nối hết nhịp tim em
Hương sen nồng ru gió ngủ vào đêm
Quỳnh e thẹn chờ trăng lên lơi lả.

Tháng bảy đến vội vàng quá, khi mà ngoài kia nắng vẫn còn gay gắt, hoa phượng trong sân trường nay đã bị người ta chặt bỏ đi, bỏ theo đó là những chiều hẹn hò thời áo trắng. Rồi đây, liệu có ai còn nhớ đến danh ca Thanh Tuyền với một “Nỗi buồn hoa phượng” , hay những chiếc giỏ xe đầy “Phượng hồng” của Bằng Kiều nữa không…

Nửa năm đã trôi qua trong đầy những gian lao và vội vã. Covid đến rồi đi, rồi lại quay lại đem theo những tâm sự nặng nề của nền kinh tế. Liệu vài chục năm nữa, vài trăm năm nữa, người ta có còn nhắc đến 2020 là một năm thảm hoạ, hay nhắc đến nó như một chiến tích của loài người đã vượt qua? Cuộc đời người viết cũng đã qua 30 mùa hoa phượng, có lẽ đây là một mùa hoa nhiều băn khoăn, nhiều trăn trở, nhưng hơn thế có thể là một mùa hoa rực rỡ nhất.

Sáu tháng đầu năm trôi qua, cái bụng của người Deha không no, cái đói cái nghèo cứ đeo đuổi họ như con đường Duy Tân lúc tan tầm vào một ngày mưa gió. Covid làm cho những cánh đồng bậc thang màu mỡ gieo lúa xứ phù tang bị héo mòn đi, người Deha rủ nhau đi mót thóc đông lào rơi vãi. Cái ngày quăng con dao đến đâu, lúa mọc vàng đến đó cũng chẳng còn, nay người Deha phải thắt cái eo lại, bữa ăn với nồi cơm gạo pê hắt pê trắng xoá cũng chẳng còn, có nhà phải ăn hạt ru bi, hạt pai thòn cho qua bữa. Bản Deha năm trước, cũng ngày này làm lễ cúng giàng gần 20 bao tỏi, năm nay cũng chỉ có 20 bao, nhưng người dân bản đã nhiều hơn, trẻ con trong bản cũng chui ra vài đứa. Cái bụng người Deha không no, cái mắt cũng không còn trong như con suối chảy sau bản, loáng thoáng trong ánh mắt đó có màu đỏ của đất đồi tây nguyên hùng vĩ.

Tưởng chừng như người Deha phải bỏ làng, bỏ bản để vào rừng đốt nương làm rẫy, nhưng ông trời không phụ những ngày cùng nhau vượt khó khăn. Tháng bảy đến với những cơn mưa rừng mát mẻ, đem đi cái nắng doạ cháy đỏ cánh đồng, để thấp thoáng đâu đây những hạt mầm gieo biết bao niềm tin và hy vọng đã bật xanh trên dãy đồi trơ trọi. Tháng bảy, bản Deha thu hoạch về gần gấp rưỡi tháng sáu, không chỉ biết trồng lúa phù tang, lúa đông lào, người bản còn biết nuôi con sóp pi fai, trồng cây rờ pê a. Người bản có đủ gạo ăn, lại còn đem gạo đi đổi cho những người buôn dưới thị xã lấy muối, lấy vải. Những con đường đến dãy núi xa hơn, những cây cầu bắc qua sông rộng hơn, báo hiệu cho sự trở lại của bạt ngàn núi rừng, của những con người hạnh phúc.

Bữa cơm mới chỉ có gạo mà chưa có muối, có rau rừng mà chưa có cá có thịt. Nhưng nhìn những làn khói bay lên sau những mái nhà sàn sau cơn mưa chiều, người viết bỗng nhiên thấy lòng nhẹ nhõm. Đâu đó, sau những cánh đồng bậc thang thấp thoáng trong sương khói là bóng cầu vồng chợt hiện. Cái cầu nối những con người mạnh mẽ, nối những trái tim dũng cảm, đưa niềm vui đến với bản làng xa xôi.

Hà Nội, ngày 2/7/2020

https://www.youtube.com/watch?v=nvHwzOacPXU