DEHA của chúng ta có may mắn là vẫn có nhiều chị em con gái, xinh tươi, giỏi giang làm việc cùng. Thật buồn khổ biết bao khi đi làm mà xung quanh chỉ toàn mấy tên lắm râu (hoặc/và) hôi nách. Dù phụ nữ ít, nhưng tôi phải khẳng định là vai trò của chị em gái trong công ty là vô cùng quan trọng. Họ đều nắm giữ các công việc chủ chốt và tạo ra những ảnh hưởng to lớn trong công ty của chúng ta. Bài này, tôi muốn chia sẻ với chúng mình về vai trò lớn của phụ nữ và hi vọng thông qua đây để kêu gọi sự nỗ lực của chị em trong việc thể hiện bản thân theo cách của mình để tham gia sâu hơn vào việc lãnh đạo và dẫn dắt DEHA chúng mình, góp phần xây dựng tổ chức học tập DEHA.
Đầu tiên, tôi phải khẳng định rằng phụ nữ là những nhà lãnh đạo bẩm sinh. Phụ nữ, được tiến hóa để trở thành lãnh đạo từ cả triệu năm trước. Sâu thẳm trong trí tuệ lãnh đạo của nữ giới là một phương thức lãnh đạo độc đáo: “Lãnh đạo bằng yêu thương”. Khác với cánh mày râu, suốt ngày bia rượu và khoe mẽ năng lực bản thân, cạnh tranh với nhau để thể hiện vai trò dẫn dắt, phụ nữ không dùng những kĩ năng đó. Từ cổ đại, gia đình, bộ tộc đã được lãnh đạo bởi những người phụ nữ, chứ không phải là đàn ông như bây giờ. Chính phụ nữ đã đề ra các yêu cầu, họ luôn nói rõ mình muốn gì “em muốn bữa ăn ấm cúng và đầy đủ”, thách thức năng lực: “… và phải có anh ăn cùng cả gia đình” và giải quyết các khó khăn “…anh có mệt không? em abc cho anh bớt mệt nhé?”. Nếu chúng ta thấy lời lẽ trên đây là đùa cợt thì chúng ta đã nhầm nhé, đó là các thực hành quản trị của những nhà lãnh đạo lão luyện. Hàng trăm cánh rừng bị đốn lấy gỗ làm giấy viết ra các qui tắc này đi sau những công trình nghiên cứu của ông này lão nọ, nhưng các học giả đã chưa bao giờ dừng lại để nhìn thấy cách mà vợ và mẹ mình lãnh đạo một gia đình, đưa ra yêu cầu, thách thức, ủng hộ và tháo gỡ khó khăn để các ông bố và chúng ta có thể thực thi và ra các quyết định tốt, đưa gia đình mình tiến lên phía trước.
Là một lãnh đạo mẫu mực, không chức quyền, người lãnh đạo nữ nhường hết các danh tiếng cho đấng mày râu. Chỉ nhận phần công lao nhỏ bé của mình mà ta tạm gọi là “Buông rèm nhiếp chính”. Thử ngẫm nghĩ lại cho kĩ mà xem, có quyết định lớn nào trong cuộc đời của chúng ta mà không có ảnh hưởng từ những người phụ nữ? Ai là người thúc giục chúng ta trưởng thành và có ích cho xã hội? Ai là người khiến chúng ta từ bỏ thói ăn chơi nhậu nhẹt để tập trung vào sự nghiệp? Ai là người khiến chúng ta phải ngày đêm suy nghĩ để có chỗ đứng trong xã hội? Ai là người khiến chúng ta mang tài sản về cho gia đình? Nếu không có phụ nữ chúng ta sẽ mất đi hết mục đích và nhanh chóng lụi tàn. Có một hội chứng mà các nhà khoa học đã quan sát được trong những môi trường không có phụ nữ. Rõ ràng nhất là môi trường không gian vũ trụ, nơi mà hầu như chỉ có những nhà khoa học nam giới mới có đủ sức khỏe để tham gia. Ở đó, các nhà du hành nam giới đã bị một chứng uể oải lạ kì. Họ mất hết động lực, trở nên dễ nhiễm bệnh, mệt mỏi bất chấp mọi nỗ lực của các nhà tâm lí. Cho đến khi người ta đưa các nhà du hành là nữ giới lên làm việc cùng, kì lạ thay, mọi triệu chứng đều biến mất, các nhà du hành nam giới trở nên khỏe mạnh, vui vẻ và sung sức. Sự việc kì lạ này khiến cho các quốc gia có ngành vũ trụ buộc phải đào tạo và đưa các nhà du hành nữ giới vào các trạm không gian, nhất là những chuyến làm việc dài ngày. Chỉ cần sự xuất hiện của họ, mọi việc sẽ vào nề nếp, đó đích thị là sức mạnh của nhà lãnh đạo, khi mà sự có mặt của họ làm tăng động lực và sức mạnh cho tổ chức. Vấn đề ở đây, tôi tin chắc rằng, không chỉ là chuyên hóc môn, mà thông qua giao tiếp với phụ nữ, những nhà lãnh đạo bẩm sinh, nam giới tìm được động lực và sức khỏe.
Nữ giới từ lâu đã phụ trách hoạt động tuyển dụng, tìm nhân sự phù hợp với “tầm nhìn” tổ chức của họ, đào tạo phát triển con người, xây dựng và thiết kế cấu trúc tổ chức, xây dựng các cơ chế giao tiếp, tìm kiếm sự đồng thuận trong tổ chức. Phía sau thành công của một người đàn ông là môt người phụ nữ tuyệt vời. Người phụ nữ đó có thể là mẹ, là vợ, hoặc đơn giản chỉ là người bạn thân, đôi khi là một nhân tình. Dù là vai trò nào, tiến hóa đã cung cấp cho họ năng lực bản năng để hoàn thành những sứ mệnh lãnh đạo phức tạp bậc nhất trong giới tự nhiên.
Cũng chính nữ giới là những người giúp chúng ta nhận biết ra các thách thức, khó khăn và cũng chính họ giúp ta tháo gỡ chúng. Bữa cơm ngon cùng sự dịu dàng của họ làm ta khỏe mạnh và phấn chấn, sau một đêm ngủ ngáy đầy đủ, chúng ta trở nên thông minh và sáng tạo hơn để ra những quyết định quan trọng. Cách thức suy nghĩ đa dạng và tập trung nhiều vào rủi ro của họ cũng khiến chúng ta có cái nhìn bao quát, khiến cho những thợ săn phải suy tính trong điềm tĩnh, cân nhắc mọi thiệt hơn.
Tiện cũng xin chia sẻ với độc giả DEHA một câu chuyện. Khi tôi và Quỳnh chủ tịt làm một bài test về quản lí dự án, chúng tôi đã rất sốc khi được biết rằng, hầu hết thời gian (90%) của nhà quản lí là dành cho việc giao tiếp. Và, các bạn đã biết tại sao phụ nữ lại cần nói và nói nhiều rồi chứ? Bởi vì mẹ tự nhiên đã trao cho họ năng lực đó, họ giao tiếp, họ lãnh đạo.
Cách thức lãnh đạo bằng yêu thương của nữ giới khiến họ chịu nhiều đánh giá không công bằng. Trong thế giới của lũ khỉ chỉ biết leo cây, bơi lặn giỏi như cá voi là chỉ được xem là một loại hải sản. Cánh đàn ông đánh giá kết quả làm việc của phụ nữ thông qua các tiêu chí của mình. Phải lập trình giỏi, code phải nhanh, tư duy cộng trừ phải tốt là quan điểm của cánh thợ gõ leo cây. Vai trò và cách xử lí vấn đề của phụ nữ đa dạng và phức tạp hơn rất nhiều lần mấy dòng code miên man đó. Vấn đề lớn ở chỗ, chúng ta thường xem nhẹ vai trò lãnh đạo của phụ nữ và bản thân phụ nữ, một cách bản năng của nhà lãnh đạo, cũng nhún nhường và để lại sân khấu cho cánh đàn ông múa may loạn xạ. Vì xem thường vai trò lãnh đạo của phụ nữ, nên thế giới mới có chiến tranh, chúng độc giả có thể tìm hiểu thêm luận điểm này ở rất nhiều tài liệu nghiên cứu chính thống.
Thực tế chỉ rõ, phụ nữ trong DEHA có mức độ tập trung vào công việc cao độ, làm việc chăm chỉ hơn, tuân thủ qui trình, qui định tốt hơn, giải quyết các vấn đề bền bỉ hơn, coi trọng tổ chức hơn và mức độ chân thành gắn bó cao gấp hàng chục lần cánh đàn ông. Trong 5 năm hành sự của DEHA, tôi chỉ mới chứng kiến rất ít ỏi phụ nữ nhảy việc, 1 trong số đó là vì bị bố mẹ bắt về quê lấy chồng. Trên thế giới, nhiều phụ nữ nắm quyền lãnh đạo quan trọng và họ chứng tỏ năng lực số một không thể bị vượt qua.
Thủ tướng Đức Angela Merkel là một ví dụ rõ ràng nhất. Trong các hội nghị các nước phát triển, bà là phụ nữ lãnh đạo hiếm hoi, lãnh đạo một đất nước phát triển. Đất nước của bà là đất nước gần như duy nhất có thặng dư ngân sách chính phủ. Thay vì tập trung vào vay mượn, nước Đức ngày nay có nền tài chính ổn định, dồi dào chính phủ tập trung và tăng hiệu quả của đầu tư, thay vì mở rộng đầu tư dàn trải và thiếu quản lí, chính sách của bà có thể xem là vô cùng độc đáo và mang lại kết quả thực sự đáng ngưỡng một với môt nước Đức cực kì phát triển và chứng minh được năng lực lãnh đạo nhà nước thông qua việc giải quyết dịch bệnh COVID vừa qua.
Bây giờ, bàn chút về DEHA chúng mình. Hãy xem xét xem vai trò lãnh đạo của nữ giới trong gia đình của chúng ta ở đâu? Bao nhiêu phụ nữ được giao quyền lãnh đạo chủ chốt và đóng góp của họ đang như thế nào?
Về bản chất, chúng ta khá coi thường công sức của nữ giới, luôn xem việc sinh nở của phụ nữ như là một gánh nặng cho tổ chức, thiếu hỗ trợ và đạo tạo họ (ưu tiên thấp hơn hẳn so với cánh mày râu rảnh rang không có việc gì làm), trong khi thời gian của họ ít hơn hẳn đàn ông. Từ tấm bé, phụ nữ đã được dạy rằng (bởi những lũ đàn ông) phải ngon, ngoan, ngu thì mới hạnh phúc được, khiến họ mất tự tin và dễ kiểm soát. Trong doanh nghiệp, họ cũng bị chèn ép (ẩn và hiện) và được ghi nhận rất thấp so với cùng một kết quả của đàn ông.
Tôi xin nhấn mạnh rằng, việc này có thể không phải là chủ ý của chúng ta, nhưng chúng ta có thể thay đổi. Việc đầu tiên, chắc chắn chúng ta phải nỗ lực gia tăng tỉ lệ nữ giới trong công ty bằng chính sách tuyển dụng (ví dụ, tuyển thẳng lập trình viên là nữ), gia tăng việc đào (thông qua ngân sách ưu tiên cho nữ giới), hướng dẫn các lãnh đạo, nam giới DEHA về cách giao tiếp và đánh giá nữ giới.
Việc này thì có liên quan gì đến hoạt động học tập? Thực tế, tôi nhận thấy rằng, phụ nữ học tập hiệu quả hơn đàn ông. Việc này thể hiện rất rõ trong các môi trường học tập ở ghế nhà trường. Rõ ràng là, môi trường học tập thì phụ nữ hiệu quả hơn, còn môi trường cạnh tranh (và chính trị) thì phụ nữ ít xuất hiện hơn. Một môi trường học tập là môi trường cho phép cả tổ chức liên tục mở rộng năng lực của mình, thay vì tập trung vào cạnh tranh và chính trị. Vì thế sự tiến bộ và vai trò của phụ nữ là một chỉ báo đơn giản nhất cho thấy hiệu quả của việc xây dựng tổ chức học tập, nơi mà con người được đánh giá thông qua việc mở rộng năng lực, hơn là thông qua việc múa may quay cuồng trên sân khấu.