Hắn là một người đi sale, trước kia, với cái cách sale thận trọng của hắn, chỉ kiếm được vừa đủ vài anh em hắn sống eo hẹp, có thể nói là cực khổ. Nhưng bấy giờ hắn chỉ có một mình. Đói rét không có nghĩa lý gì với gã trẻ tuổi say mê lý tưởng. Lòng hắn đẹp, đầu hắn mang một hoài bão lớn. Hắn khinh những lo lắng tủn mủn về vật chất. Hắn chỉ lo vun trồng cho cái tài của hắn ngày một thêm nảy nở. Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét và suy tưởng không biết chán. Ðối với hắn lúc ấy, nghệ thuật bán hàng là tất cả; ngoài nghệ thuật không còn gì đáng quan tâm nữa. Hắn băn khoăn nghĩ đến một lần đi sale được dự án sẽ làm lu mờ hết các đối thủ khác cùng thời…
Thế rồi, khi ghép những mảnh đời khác vào, hắn có cả một gia đình cần chăm lo. Hắn hiểu thế nào là giá trị của đồng tiền, hiểu nỗi đau khổ của thằng đàn ông khi lũ em mình buồn bã. Những bận rộn tẹp nhẹp, vô nghĩa lý, nhưng không thể không nghĩ tới, ngốn một phần lớn thì giờ của hắn. Hắn phải nhận những dự án vội vàng. Hắn phải viết những đề án để người ta đọc rồi quên ngay sau lúc đọc. Rồi mỗi lần vào lại một hệ thống, đọc lại một đề án ký tên mình, hắn lại đỏ mặt lên, cau mày, nghiến răng đập bàn phím và mắng mình như một thằng khốn nạn… Khốn nạn! Khốn nạn! Khốn nạn thay cho hắn! Bởi vì chính hắn là một thằng khốn nạn! Hắn chính là một kẻ bất lương! Sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là một sự bất lương rồi. Nhưng sự cẩu thả trong đi sale thì thật là đê tiện.
Mùa thu tháng 9, mùa thu cách mạng, soi đường chỉ lối cho biết bao tâm hồn to và đẹp. Cầm trong tay được 12 đồng bước ra từ toà báo, lòng hắn bừng sáng. Đã qua mấy tháng trời, hắn mới có một bài báo đăng trên seal. Hắn lẩm nhẩm, thế là đến giờ năm nay đã kiếm được hơn 40 đồng, bằng cả năm trước rồi. Thôi thì còn mấy tháng chắc sẽ có thêm vài hào mua bánh cho mấy đứa em đang đợi ở nhà.
Hắn lang thang từ Lý Nam Đế cho đến Tô Hiệu, nhìn cái cách những con người bước xuống xe rồi lao vào nhau, những người kia bao nhiêu đời nay đương đánh vật với mọi thứ. Trên những bãi sông kia, trong những làng mạc, những khóm xanh xanh kia, có biết bao nhiêu người sống như hắn, không bao giờ dám cưỡng lại đời mình. Đời họ là một đời tù đày. Nhưng cũng như một con trâu, họ vẫn cắm cúi kéo cày, ăn cỏ, chịu roi. Ở bên kia những cánh đồng bùn lầy, là rừng xanh, cuộc sống tự do, cỏ ngập sừng. Con trâu có lẽ cũng biết vậy, nhưng chẳng bao giờ nó dám đi, chẳng bao giờ nó dám dứt đứt sợi dây thừng. Cái gì giữ con trâu lại ở đồng bằng và ngăn người ta đến một cuộc đời rộng rãi hơn, đẹp đẽ hơn? Ấy là thói quen, lòng sợ hãi sự đổi thay, sợ hãi những cái gì chưa tới. Ấy thế mà trên đời này lại chẳng có cái gì tới hai lần. Sống tức là thay đổi…
Hắn nhớ đến dịch bệnh covid hiện thời. Bao nhiêu người chết! Bao nhiêu thành phố tan nát! Cái thảm sông máu, núi thây thật là rùng rợn. Nhân loại lên cơn sốt rét, đang quằn quại, nhăn nhớ, rên la, tự mình lại cắn mình, tự mình lại xé mình, để đổi thay. Cái gì sẽ trồi ra? Lòng hắn đột nhiên lại hé ra một tia sáng mong manh. Hắn lại thấy hy vọng một cách vu vơ. Sau cuộc chiến với dịch bệnh này, có lẽ cuộc sống sẽ dễ dàng hơn… đẹp đẽ hơn… Nhưng hắn lại đỏ mặt ngay. Người ta chỉ được hưởng những cái gì mình đáng hưởng thôi. Hắn đã làm gì chưa?